Bestraling en chemotherapie

Casusverslag

Patiëntgegevens

Leeftijd: 56 jaar
Geslacht: vrouw
Lengte: 1.65 m
Aanvankelijk gewicht: 58.00 kg
Aanvankelijke BMI: 21.30 kg/m²


Medische voorgeschiedenis/diagnose

Een 56-jarige patiënte lijdt aan baarmoederkanker. Zij ondergaat nu een combinatiebehandeling van chemotherapie (taxol en carboplatine) en radiotherapie. Ondertussen moet ook de voedingsstatus van de patiënt worden bewaakt en waar nodig verbeterd met de hulp van parenterale voeding.


Grafieken van de meetresultaten

Gewicht
Na elke chemo- of radiokuur verliest de patiënte gewicht. Parenterale voeding na elke kuur heeft ervoor gezorgd dat het gewicht weer is gestabiliseerd. De gewichtgrafiek van 26 weken met een totaal aan zeven meetgegevens staat hieronder weergegeven:

  • Meting 1 (week 1):   58.00 kg
  • Meting 2 (week 3):   57.50 kg
  • Meting 3 (week 6):   58.50 kg
  • Meting 4 (week 9):   57.50 kg
  • Meting 5 (week 13): 58.50 kg
  • Meting 6 (week 22): 57.00 kg
  • Meting 7 (week 26): 58.00 kg

Grafieken van de meetresultaten

Vectoranalyse van de bio-elektrische impedantie (BIVA)
De ontwikkeling van de voedingsstatus kan worden gevolgd in de BIVA: 

  • Meting 1: begin chemotherapie
  • Meting 2: verlies van 0,50, verminderde eetlust, begin parenterale voeding
  • Meting 3: 1,00 kg aangekomen, parenterale voeding gestopt, begin radiotherapie
  • Meting 4: verlies van 1,00, verminderde eetlust, diarree, begin parenterale voeding
  • Meting 5: 1,00 kg aangekomen, parenterale voeding gestopt
  • Meting 6: verlies van 1,50, metastases in peritoneum, begin parenterale voeding
  • Meting 7: 1,00 kg aangekomen

 


Samenvatting

De behandeling van baarmoederkanker bij een 56-jarige patiënte vertoont duidelijke veranderingen van de voedingsstatus. Met BIVA kan de wisselwerking tussen therapie en parenterale voeding goed worden gevolgd en beoordeeld. Nadat aan de behandeling is begonnen, is er sprake van een afname van de lichaamscelmassa. Deze afname kon een halt worden toegeroepen door middel van parenterale voeding, waardoor de lichaamscelmassa weer toenam. De BIVA-grafiek laat ook zien hoe de lichaamssamenstelling continu verslechterd. Dit komt mogelijk niet aan het licht wanneer alleen het gewicht wordt gemeten. Hieruit blijkt de noodzaak van een meting met de seca mBCA, waarmee de voedingsstatus correct kan worden vastgesteld.

De veranderingen in de voedingsstatus als gevolg van chemotherapie en radiotherapie kan worden gevisualiseerd aan de hand van de seca mBCA, met name doordat ook de BIVA in aanmerking wordt genomen; de parenterale-voedingswaarden kunnen hiervan worden afgeleid, waardoor de patiënte een zo hoog mogelijke kwaliteit van leven kan worden geboden.


Tumorcachexie

Casusverslag

Patiëntgegevens

Leeftijd: 59 jaar
Geslacht: man
Lengte: 1.66 m
Aanvankelijk gewicht: 69.00 kg
Aanvankelijke BMI: 25.00 kg/m²


Medische voorgeschiedenis/diagnose

En 59-jarige blanke man die lijdt aan bronchiaal carcinoom vertoont de volgende gewichtsontwikkeling nadat door middel van een lobectomie een tumor is verwijderd:

  • 14 maart 2012: 78,00 kg
  • 18 mei 2012: 69,00 kg

Dit wijst op een klinisch relevant gewichtsverlies.


Grafieken van de meetresultaten

Lichaamsmassa-index (BMI)

De BMI en vetmassa zijn enigszins toegenomen maar niet in opvallende mate.

  • Lengte: 1.66 m
  • Gewicht: 69.00 kg
  • BMI: 25.00 kg/m2

Grafieken van de meetresultaten

Vetmassa (FM)

Het toegenomen percentage vet kan worden verklaard uit de afwezigheid van lichamelijke activiteit waarvan de patiënt gewag maakt.

  • Vetmassa (FM): 20.50 kg
  • Vetpercentage (FM %): 30.00 %
  • Vetmassa-index (FMI): 7.40 kg/m²

Grafieken van de meetresultaten

Lichaamscompositiegrafiek (BCC)

De BCC duidt echter op de veronderstelde afgenomen spiermassa (gewichtsverlies, tumor en afwezigheid van lichamelijke activiteit).

  • Vetvrijemassa-index (FFMI): 17.70 kg/m2
  • Vetmassa-index (FMI): 7.50 kg/m2

Grafieken van de meetresultaten

Vectoranalyse van de bio-elektrische impedantie (BIVA)

Wat voor deze patiënt in de BIVA-grafiek opvalt, is dat het meetpunt buiten de 95ste tolerantie-ellips gelegen is, wat wijst op een laag aandeel cellen.

  • Weerstand R (50kHz): 536.9 Ω
  • Reactantie Xc (50kHz): 35.9 Ω

Grafieken van de meetresultaten

Fasehoek

De fasehoekwaarde van 3,8° ligt daarmee een flink eind onder de normale waarden voor deze patiënt.

  • Fasehoek φ: 3.8°

Samenvatting

Gezien de slechte prognose op basis van de fasehoek is een vroege voedingstherapie en behandeling van tumorcachexie vereist (zie Fearons International Cachexia Lancet Oncology). Hoewel de BMI-waarde normaal lijkt, kan van zijn lichaamssamenstelling duidelijk het gewichtsverlies worden afgelezen: afgenomen spier- en celmassa. Vanwege de geplande chemotherapie moet de voedingsstatus worden verbeterd en nauwlettend worden gevolgd (zie Andreyev, Ross) om de patiënt een zo goed mogelijke levenskwaliteit te kunnen bieden. Zonder een snelle, klinisch nauwkeurige en gedifferentieerde meting van de lichaamssamenstelling was deze therapieaanbeveling niet mogelijk geweest.

Ondanks de onopvallende waarden voor BMI en vetmassa ontdekte de seca mBCA de cachectische toestand als gevolg van de tumor en zodoende kon een voedingstherapie worden voorgeschreven.